Wieża ciśnień w Zabrzu została wybudowana na początku XX w. wg projektu architekta Augusta Kinda oraz królewskiego radcy budowlanego Friedriecha Loose. Wysoki na 46 m obiekt o unikalnej konstrukcji szybko stał się jednym z symboli miasta i dołączył do grona najwyższych wież zlokalizowanych na terenie Śląska. Przez wiele lat ceglany budynek był niewykorzystany i powoli popadał w ruinę aż do 2017, kiedy jej właścicielem zostało Muzeum Górnictwa Węglowego, które zaplanowało i przeprowadziło jej rewitalizację. Prace zostały ukończone w 2021 r. i obecnie możemy podziwiać ich imponujący efekt. Pięknie prezentująca się wieża odzyskała swój blask.
Wieża ciśnień – historia i architektura
Wieża zbudowana została dokładnie w 1909 r. w stylu ekspresjonistycznym. Styl ten charakteryzuje się silnym podkreślaniem kierunku pionowego lub poziomego, tworzeniem bardzo dynamicznych form w celu wywołania wrażenia strzelistości, nowoczesności, czy „prędkości” w jakiej funkcjonuje dany obiekt. Zasadniczą konstrukcję budynku, którego średnica wynosi 23,3 m, stanowi 8 filarów na ośmioboku foremnym oraz filar centralny. Na szczycie wieży znajdował się zbiornik przykryty dachem mansardowym i zwieńczonym latarnią. U podstawy, między podtrzymującymi zbiornik filarami, mieściły się trzy kondygnacje z pomieszczeniami mieszkalnymi i biurowymi.
Niegdyś wieże wodne były powszechnie wykorzystywane i służyły do zapewnienia stabilnego ciśnienia w wodociągu, pokrywając chwilowy wzrost zapotrzebowania na wodę. Pełniły także funkcję zbiornika przeciw pożarowego. Zostały jednak z czasem wyparte przez hydrofory (a następnie przez falownikowe układy regulacji obrotów pomp) i straciły swoje znaczenie. Tak też stało się w przypadku wieży w Zabrzu. Przez lata budynek nie był remontowany, a kolejne plany rewitalizacji obiektu nie były realizowane. Zaniedbane miejsce przejęło w 2017 r. Muzeum Górnictwa Węglowego, które postanowiło przeprowadzić gruntowny remont i stworzyć w Zabrzu kolejny przystanek dla poruszających się Europejskim Szlakiem Zabytków Techniki turystów.
Odzyskany blask
Prace ogłoszone w 2017 r. trwały trzy lata i zostały ukończone w 2021 r. Budynek zachował dawny kształt i styl. Pięknie prezentuje się na nim czerwona cegła (zrewitalizowana) oraz nowy dach, który pokryty został płytką małoformatową z włókno-cementu Cedral.
Płytki Cedral są niezwykle trwałym, odpornym na działanie wielu czynników zewnętrznych i niepalnym materiałem (klasa A2-s1, d0), którego okres eksploatacji wynosi ponad 50 lat. Należą także do lekkich pokryć dachowych (ich metr kwadratowy waży około kilkanaście kilogramów w zależności od wybranego rodzaju krycia i płytki). Często z tego właśnie powodu stosowane są w przypadku remontu zabytkowych obiektów, takich jak wieża ciśnień. Ich klasyczny i ponadczasowy wygląd pomógł podkreślić oryginalny charakter całej realizacji.
Wnętrza wieży zostały gruntownie wyremontowane. Obok wieży wybudowano przeszkloną klatkę schodową wraz z windą, umożliwiającą zwiedzania obiektu osobom niepełnosprawnym. Na samym szczycie, w niewielkiej latarni, znajduje się punk widokowy, z którego można podziwiać panoramę miasta. Zwiedzający już niedługo będą mogli odwiedzić zlokalizowaną w kopule interaktywną wystawę dotyczącą węgla jako pierwiastka chemicznego, zatytułowaną „Carboneum”. Na parterze budynku, obok kasy i sklepiku, funkcjonować ma Centrum Aktywizacji Społeczno-Zawodowej i przestrzeń wystawiennicza. W piwnicy zaś ma powstać Centrum Żywego Rzemiosła, odtwarzające tradycyjne zanikające zawody rzemieślnicze związane ze śląską tradycją. To tylko nieliczne zaplanowane w obiekcie atrakcje. Ogółem w wieży do dyspozycji oddane zostało ponad 920 m kw. powierzchni.
Teren wokół wieży został także uporządkowany i obecnie znajduje się tam niewielki park, w którym można odpocząć i podziwiać budynek.
Wartość całej inwestycji wyniosła ponad 34 mln zł. Miasto pozyskało na ten cel dofinansowanie w wysokości blisko 24 mln zł z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020.
Płytki do rewitalizacji wieży dostarczyła firma RAF-MAR. Wykonawcą robót było konsorcjum firm: Przedsiębiorstwo Wielobranżowe BANIMEX Sp. z o.o. oraz AZI-BUD Spółka z o.o.
Potrzebujesz pomocy?
Znajdź naszch dystrybutorów i partnerów handlowych!
Zobacz, gdzie kupić deski na elewacje Cedral. Znajdź w swojej okolicy dystrybutorów, którzy odpowiedzą na Twoje pytania i przygotują dla Ciebie wycenę projektu.